3.3 Rue de Malte
Na ongeveer vier jaar op de avenue de Villiers te hebben gewoond verhuisde Ten Cate naar de rue de Malte 65, (vanaf 1904 rue Faubourg du Temple 4) gelegen in het elfde arrondissement aan de oostkant van de stad [1]. Wanneer hij precies verhuisde is onzeker, maar hij vermeldde dit adres in ieder geval in de catalogus van de Parijse wereldtentoonstelling 1889. Waarom hij verhuisde is ook niet bekend. Op het eerste gezicht lijkt het een stap terug te zijn. De wijk stond niet bekend om zijn populatie kunstenaars, verzamelaars en kunstgaleries. Voor zover bekend was Ten Cates adres een van de weinige ateliercomplexen in de buurt.1 In de achttiende en vroege negentiende eeuw stond de wijk bekend om zijn theaters en goedkope uitgaansgelegenheden die in de jaren 1860 werden afgebroken om plaats te maken voor de Place de la République. Desalniettemin zorgden de cafés en restaurants voor een constant uitgaanspubliek, dat de recensent Charles Baussan (1860-1955) veel later in de necrologie van Ten Cate als een ‘wervelende menigte’ zou omschrijven.2 Daarnaast was het vooral een arbeiderswijk die slechts mondjesmaat haar geheimen prijsgaf. Zo’n dertig jaar eerder schreef Alexandre Privat d’Anglemont dat het een ‘hele in zichzelf gekeerde wereld was […] een vrijhaven, iedereen leeft daar zoals ze zelf willen, zonder door hun buren te worden lastiggevallen’.3 Wellicht was die rust juist wat de timide en teruggetrokken Ten Cate zocht. Het lijkt er in ieder geval op dat zijn atelier qua oppervlakte in ieder geval een stuk groter was. Volgens de Nederlandse journalist Charles Snabilié had hij hier een ruim, hoog vierkant vertrek op de vierde verdieping. Ten Cate had zijn atelier ingericht met souvenirs uit Nederland zoals een Friese klok, maar ook objecten die hij mee terug had genomen van zijn reizen. Vanaf het plafond hing een opgezette meeuw met uitgespreide vleugels.4
Ten Cate bleef regelmatig reizen maar hij trok hij ook vanuit dit atelier de straten van Parijs in op zoek naar plekken die hem inspireerde.5 Het Place de la République – dat hij vlak na aankomst in de Franse hoofdstad al eens vastlegde – figureerde regelmatig in zijn schilderijen onder allerlei weersomstandigheden [2-4]. Ook het net ten noordoosten gelegen Canal Saint-Martin was een favoriet onderwerp van de kunstenaar [5-6].
1
Foto van Siebe ten Cate (staand met kwast) en mogelijk de familie Spie[h]lmann in zijn atelier aan de Rue de Malte 65
2
Siebe Johannes ten Cate
Place de la République, 1884 gedateerd
Private collection
3
Siebe Johannes ten Cate
La place de la République, ca. 1900
Parijs, Musée Carnavalet, inv./cat.nr. D.4311
4
Siebe Johannes ten Cate
Place de la République, 1906 gedateerd
Private collection
5
Siebe Johannes ten Cate
Het kanaal Saint-Martin, 1890 gedateerd
Private collection
6
Siebe Johannes ten Cate
Le canal Saint-Martin, effet de neige, 1908 gedateerd
Parijs, Musée Carnavalet, inv./cat.nr. P938