4.9 Winter in Hamburg
In de winter van 1893 trok Ten Cate naar de Duitse havenstad Hamburg, een plaats waar hij nog nooit eerder gewerkt had. Dat het hier in dit jaargetijde schilderachtig was, hoorde hij van de in Parijs werkende, Nederlandse kunsthandelaar Charles Destrée (1858-1930). Dit blijkt uit een brief van Ten Cate aan Philip Zilcken van zondag 8 januari 1893: ‘Ik zit sedert eergisteren in Hamburg en ben hier naar toe gekomen na een telegram ontvangen te hebben van Destrée mij meldende dat er hier veel sneeuw was. Er zijn hier zeer interessante studies te maken vooral met sneeuw. Destrée is nu weer naar Parijs vertrokken en was hier voor het huis Durand-Ruel. Ik denk hier enige tijd te blijven […] Er zijn hier waarlijk zeer interessante matieres, en die nog nooit gemaakt zijn. Indien de sneeuw blijft aanhouden, denk ik hier wel een à twee maanden te blijven.’1
Hoewel Ten Cate woonruimte vond nabij het in de stad gelegen meer Binnenalster, koos hij zijn Hamburgse motieven in de oude stad met zijn kanalen en afwisseling van oude en nieuwe gevels. Hij tekende de besneeuwde kades met enkele schepen op de achtergrond, de gevarieerde huizengevels van de oude stad en in de verte de toren van zowel de St. Katharinenkirche als de St. Nicolaikirche [1]. Hamburg bleef hem inspireren, hoewel hij geen tweede reis naar de stad maakte. In maart 1895 bijvoorbeeld stuurde hij naar een tentoonstelling van de Haagse Kunstkring het schilderij ‘Oud Hamburg’, in zijn woorden een stadsgezicht met ‘natte sneeuw mist en regen’ en waarschijnlijk gebaseerd op de schetsen die Ten Cate in 1893 maakte.2 Naast een verblijf in Hamburg in 1893 exposeerde Ten Cate in de jaren 1890 regelmatig in verschillende andere Duitse steden, waaronder München (Münchener Secession, 1892-1895, 1899), Dresden en Düsseldorf (Permanente Kunst-Ausstellung van Eduard Schulte in 1896 en 1899), Keulen en Berlijn.3
1
Siebe Johannes ten Cate
Hamburg, 1893 gedateerd
Haarlem, kunsthandel Bob Scholte Fine Art
Notes
1 Brief van S.J. ten Cate aan Ph. Zilcken, Hamburg zondag 8 januari 1893, Archief Philippe Zilcken, collectie RKD, Den Haag, archiefnr. NL-HaRKD-0203, doos 10. Charles Destree, de zakelijk leider van de Parijse kunsthandel Durand-Ruel, verbleef daar in december 1892 om er onder andere een werk van Eduard Manet te verkopen. Ten Cate vermeldt in de brief dat hij woonruimte vond bij een zekere Karl Koch, die een appartement op de derde verdieping van Alsterdamm 35 verhuurde. De Alsterdamm was na een grote brand in 1842 opnieuw bebouwd en dus een relatief nieuwe straat in Hamburg. Het appartement bood zicht op het in de stad gelegen meer Binnenalster dat gevoed wordt door het riviertje de Alster, maar Ten Cate schetste niet in die buurt.
2 Brief van S.J. ten Cate aan S. Moulijn, Parijs 7 maart 1895, Archief Haagse Kunstkring, collectie Haags Gemeentearchief, Den Haag, inv.nr. 19.
3 Zie advertentie in: Anoniem 1893b. Permanente Kunst-Ausstellung zou in november-december 1896 en in februari-maart 1899 eveneens werk van Siebe ten Cate exposeren. Zie advertenties: Anoniem 1896d; Anoniem 1899a.