4.6 Frans Algiers
Vanaf het terras van het in Algiers populaire Café de Bordeaux is het schilderij Place du gouvernement geschilderd [1].1 Dat de onderwerpen niet veel bezijden de waarheid waren weergegeven wordt duidelijk door de herinneringen aan het plein die Jhr. Marinus Willem de Jonge van Ellemeet (1844-1918) in 1886 in De Gids publiceerde. Hij schreef dat hij vanuit zijn hotel uitkeek op de Place du gouvernement en het was hem ’een onuitputtelijk genoegen, te zien op zooveel drukte en beweging en al de types en groepen gade te slaan die in hunne verschillende en rijk bonte kleederdrachten aan een dagelijksch Carnaval doen denken.’2 Bij aankomst in de haven was het hem al opgevallen dat 'de ruime kaden, waarachter de fransche huizen als geelgrijze schaduwen den overgang vormen tot den witten achtergrond.’3
Die witte achtergrond was de tegen een heuvel gelegen oude stad, maar daarvoor lag het ’Franse Algiers’ met onder andere de brede mooie boulevard de la République met vier verdiepingen hoge huizenblokken die in Parijs niet zouden misstaan. Deze boulevard, en in het verlengde de boulevard Amiral-Pierre, werd eveneens het werkterrein van Siebe ten Cate [2]. De beide boulevards liepen langs de haven van Algiers en de Place du Gouvernement lag precies tussen deze straten. Het was vandaaruit maar een klein stukje lopen naar het oudste gedeelte van die haven waar de traditionele schepen lagen. Deze houten schepen met hun typische diagonale tuigage van de zeilen werden door Siebe ten Cate in losse streken vastgelegd op een schilderij evenals de schaduwrijke plek onder de bogen van de daar gelegen oude admiraliteit [3]. Wegkijken van de moderne tijd deed hij niet. Op de achtergrond is een eigentijds vrachtschip te zien dat aanmeerde aan de andere kant van de haven waar ook het treinstation en het douanekantoor van Algiers waren gesitueerd. Hoewel westers geklede mensen zorgvuldig buiten beeld werden gelaten, is ook dat samengaan van het moderne en traditionele Algiers in het eerdergenoemde schilderij Place du gouvernement te zien. Naast de koloniale bouw en het moderne ruiterstandbeeld van de Hertog van Orléans door Carlo Marochetti (1805-1867) is vooral de zeventiende-eeuwse Djamaʽa el Djedid moskee het onderwerp van het schilderij. De witte moskee met zijn heldere bouwvolumes zou ook later nog een inspiratiebron voor Siebe ten Cate blijven [4]. Er is echter geen bewijs dat hij voor een tweede keer naar Algiers vertrok. Pas in 1886 zou hij een volgende grote studiereis maken. Zijn reisdoel was wel wat dichter bij huis: Spanje. Hij werkte er in Toledo en Sevilla.
1
Siebe Johannes ten Cate
Algier, Blick auf die Moschee El Jdid, vermoedelijk 1884
Private collection
2
Siebe Johannes ten Cate
Alger, 1884 gedateerd
Private collection
3
Siebe Johannes ten Cate
Harbour of Algiers, 1884 gedateerd
Maarssen, kunsthandel Pygmalion Beeldende Kunst
4
Siebe Johannes ten Cate
La Tour de l'Amirauté à Alger, 1903 gedateerd
Notes
1 Het ’Café de Bordeaux’ lag op de hoek van het plein en de Boulevard de la République. Aan het einde van de negentiende eeuw was dit overigens ook een populair standpunt voor fotografen die van hun foto’s al dan niet ansichtkaarten lieten drukken.
2 Jhr. Marinus Willem de Jonge van Ellemeet (1844-1918) bracht met zijn ouderlijk gezin geregeld de wintermaanden in Algiers door en logeerde dan in het Hôtel de la Régence aan de zuidzijde van het plein lag. Op het schilderij ’Place du Gouvernement, à Alger’ (olieverf op doek, 32 x 45,5 cm) van Siebe ten Cate staat het Hôtel de Régence net niet op het doek. Het hotel is links naast de twee gele gebouwen achter het standbeeld gesitueerd. Zie: De Jonge van Ellemeet 1886, p. 98.
3 Ibid., p. 96.