4.15 Exposeren in Zwitserland
Mogelijk had Ten Cate vooraf met Ackermann afspraken gemaakt over de verkoop van zijn Zwitserse werk. In ieder geval stond ook deze studiereis niet helemaal op zichzelf. Een verslaggever van Het Nieuws van de Dag meldde begin april 1899: ‘Uit Parijs schrijft men ons: ‘[...] Van de interessante serie pastels en aquarellen, die Ten Cate in het vorige najaar gedurende een verblijf van ruim twee maanden in Zwitserland maakte, zal binnenkort, door de zorgen van den Parijschen correspondent van den Züricher post, den Heer Otto Ackermann, te Zürich een tentoonstelling gehouden worden.’1 Deze verkooptentoonstelling vond half april 1899 plaats in het Zürcher Künstlerhaus; Ackermann had Ten Cate inderdaad geschreven wat hij moest doen.2 In februari 1896 was zijn werk al eens vertegenwoordigd op de maandelijks wisselende tentoonstelling van moderne kunst in datzelfde Künstlerhaus.3 Zijn solotentoonstelling met recente werken werd door de Zwitserse pers goed ontvangen. In de Chronik der Stadt Zürich schreef een recensent: ‘Een tot nu toe hier onbekende, zeer innemende kunstenaar is de Parijse schilder Siebe ten Cate. Naast enige olieverven stelt hij een hele collectie van aquarellen en voornamelijk van pastellen tentoon, die hij vorige zomer hier geschilderd had en waarin hij ons toont, hoe een geestrijke man en belangrijk kunstenaar Züricher en andere Zwitserse natuurbeelden ziet en weergeeft.’4 Een andere criticus schreef dat Ten Cates werk de beschouwer kon inspireren ‘om met meer artistieke ogen naar ons landschap te kijken dan men voorheen gewend was.’5 Hij vond de pastellen ‘geradezu großartig’ (gewoonweg geweldig) en herkende de plekken in Zürich: de huizen bij de Burgwies, de Schipfe, de Zürichhorn en het daar gelegen meer die Ten Cate in de schemering had verbeeld.
In mei 1899 maakte Ten Cates werk vervolgens deel uit van de groepstentoonstelling van de Münchener Secession, die eveneens in het Zürcher Künstlerhaus exposeerde. In de maand augustus reisde de solotentoonstelling met Zwitserse gezichten van Ten Cate door naar de galerie L’ Art Contemporain in de boven Bern gelegen plaats Bienne (Biel) [1-2]. ‘Aangezien deze aquarellen en pastels veel sympathie hebben gekregen in de pers en Züricher kunstwereld, is het te hopen dat dit ook bij ons het geval zal zijn’, schreef een correspondent van het Journal du Jura.6 Hoewel in Bienne het werk wat voorzichtiger werd ontvangen dan in Zürich, lag de tentoonstelling in december 1899 nog vers in het geheugen. In het Journal du Jura staat dan: ’Naar aanleiding van de tentoonstelling van een serie Zwitserse landschapspastellen van de Nederlandse schilder Siebe ten Cate hebben wij onze lezers al iets gezegd over het doel van de hedendaagse kunst. Deze originele onderneming stelt iedereen, en met name kunstliefhebbers, in staat zich te oriënteren op actuele opvattingen over beeldende kunst.’7 De Zwitserse reis was voor Ten Cate een artistiek en commercieel succes. Bij terugkomst liet het geld van de daar verkochte werken echter wel heel lang op zich wachten en maakte hij zich eind augustus 1899 druk over het feit dat hij door geldgebrek in de nazomer mogelijk geen studiereis kon maken.8
1
Catalogus van de tentoonstelling 'Bilder aus der Münchner Secession' in het Künstlerhaus, april/mei 1899
2
Advertentie voor de solo-tentoonstelling van Siebe ten Cate in Cate in de galerie ‘L’ Art Contemporain’ te Bienne, Journal du Jura, 27 augustus 1899
Notes
1 Anoniem 1899d.
2 Brief van O. Ackermann aan S.J. ten Cate, Bazel 4 december 1898, Archief Siebe Johannes ten Cate, collectie RKD, Den Haag, archiefnr. NL-HaRKD-0976.
3 Anoniem 1896b.
4 Anoniem 1899e: ‘Eine bisher hier unbekannte, sehr einnehmende Erscheinung ist der Pariser Maler Siebe ten Cate. Neben einigen Ölbildern stellt er eine ganze Kollektion von Aquarellen und namentlich von Pastellen aus, die er im vorigen Sommer hier gemalt hat und in denen er uns zeigt, wie ein geistreicher Mann und bedeutender Künstler Zürichs und andere Schweizer Naturbilder sieht und wiedergiebt.’
5 Anoniem 1896a: ‘Hier kann Einer lernen, unsere Landschaft mit künstlerischern Augen anzusehen, als er es bisher gewohnt war.’
6 Anoniem 1899g: ’Jes aquarelles et ces pastels ayant rencontré une grande sympathie dans la presse et dans le monde artistique zuricois, il est permis d'espérer qu'il en sera de même chez nous.’
7 De journalist schreef deze zinnen als inleiding op een tentoonstelling in de dezelfde galerie waar dit keer Maria Slavona haar Zwitserse werk exposeerde. Anoniem 1899h: ‘Nous avons déjà, à l'occasion. de l'exposition d'une série de pastels de paysages suisses du peintre hollandais Siebe ten Cate, dit quelques mots à nos lecteurs sur le but de l'Art contemporain. Cette entreprise' originale permet à chacun et en particulier aux amateurs d'objets d'art de s'orienter sur les conceptions actuelles en matière de beaux-arts.’
8 S.J. ten Cate aan de kunsthandel Arnold & Tripp, Parijs 23 augustus 1899, collectie Fondation Custodia, Parijs, inv.nr. 1982 A.80_1.